Πέμπτη, 30 Οκτωβρίου 2008
2η Συνεδρία
Προεδρείο: Κακαβογιάννης Ευάγγελος, Πέτρου Κατερίνα
17.00 Κλαπάκη Γαλάτεια, Αρχαιολόγος προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων
Αρχαία αγροικία στο Γέρακα Αττικής.
Την Άνοιξη του 2007 σε οικόπεδο επί της οδού Γαργηττού στο Κέντρο του Δήμου Γέρακα Αττικής αποκαλύφθηκαν θεμέλια τοίχων αγροικίας ύστερων κλασσικών χρόνων κατά τη διάρκεια σωστικής ανασκαφής της Β’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Αττικής.
Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκε το λίθινο θεμέλιο πάνω στο οποίο στηριζόταν η πλίνθινη ανωδομή της οικίας. Η αργολιθοδομή των θεμελίων είναι καλής ποιότητος και παρουσιάζει πολλά στρώματα από μικρές πέτρες. Το δάπεδο της οικίας, στην οποία ανήκουν οι τοίχοι, είναι από πατημένο χώμα. Η αυλή βρίσκεται στο κέντρο περίπου του οικοπέδου και τα δωμάτια εκτείνονται ανατολικά της.
Στο μέσον περίπου του δυτικού τοίχου της αυλής αποκαλύφθηκε λίθινο φρέαρ, ελλειψοειδούς σχήματος, το οποίο ακουμπάει στην παρειά του τοίχου και αποτελείται από μικρούς λίθους χωρίς συνδετικό υλικό. Με τη διάνοιξη δοκιμαστικών τομών στο οικόπεδο (την 17η Απριλίου του 2007), ανατολικά της λιθόχτιστης κατασκευής, είχαν έρθει στην επιφάνεια δύο μαρμάρινα τμήματα σαρκοφάγου, η οποία όμως δεν εντοπίστηκε κατά τις ανασκαφικές εργασίες. Τα μάρμαρα αυτά πιθανόν να χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση.
Η είσοδος προς τα δωμάτια της οικίας βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της αυλής. Οι τοίχοι των δωματίων συνεχίζουν κάτω από τον τοίχο του γειτονικού μηχανουργείου. Στα δωμάτια βρέθηκαν πολλά αντικείμενα καθημερινής χρήσεως, όπως υφαντικά βάρη, όστρακα μεγάλων χρηστικών αγγείων καθώς και τρεις (3) λεκανίδες στο δάπεδο.
Εκτός της αγροικίας εντοπίστηκαν δύο αποθέτες κεραμικής, οι οποίοι περιείχαν τμήματα αποθηκευτικών πίθων, μολύβδινους συνδέσμους, υφαντικά βάρη, βάσεις και λαβές από μικρά αγγεία (κύλικες, σκύφους) καθώς και ευάριθμα όστρακα από μεγαλύτερα αγγεία (υδρίες, αμφορείς) καθημερινής χρήσεως. Δυτικά του δεύτερου αποθέτη εντοπίστηκαν 2 χάλκινα νομίσματα με την κεφαλή της Αθηνάς.
Βορείως της αγροικίας, πλησίον της οδού Γαργηττού, εμφανίστηκαν δύο αναλημματικοί τοίχοι με διεύθυνση Α-Δ και αξιόλογη υψομετρική διαφορά.
Τα αρχαία λείψανα συνιστούν σημαντικό και εκτεταμένο αρχαιολογικό εύρημα, μοναδικό μέχρι στιγμής για τον σύγχρονο Δήμο Γέρακα (αρχαία Παλλήνη).
17.20 Χατζηδημητρίου Αθηνά, Αρχαιολόγος
Μεταλλικά αντικείμενα και κοσμήματα από Μυκηναϊκό τάφο στο Φουρέσι Γλυκών Νερών.
Στην ανακοίνωση αυτή θα επιχειρηθεί η παρουσίαση των πολύτιμων κτερισμάτων που βρέθηκαν σε έναν μυκηναϊκό θαλαμοειδή τάφο στο Φούρεζι του δήμου Γλυκών Νερών. Οι ταφές ήταν κτερισμένες με έναν σημαντικό αριθμό αγγείων, αλλά και άλλων αντικειμένων. Ένα χάλκινο ξίφος, δύο σφραγιδόλιθοι από ημιπολύτιμους λίθους με εικονιστικές παραστάσεις, ένα χάλκινο σκεύος και κοσμήματα είναι τα σημαντικότερα κτερίσματα που αποτελούν εξαίρετα δείγματα τέχνης των μυκηναϊκών χρόνων.
Μέσα από την παράθεση παράλληλων συγκριτικών στοιχείων θα επιχειρηθεί η χρονολόγηση και ταύτιση των αντικειμένων, καθώς και η ανάδειξη των λειτουργιών τους που συνδέονται με την οικονομική και κοινωνική ζωή των Μυκηναίων. Η παρουσίαση του παραπάνω υλικού θα συνοδευτεί από μία σύντομη ανάλυση του οστεολογικού υλικού των ταφών.
17.40 Βρεττού Ειρήνη, Αρχαιολόγος
Νέα ευρήματα από το Μυκηναϊκό Νεκροταφείο των Γλυκών Νερών..
18.00 Ντόβα Ανθή, Αρχαιολόγος
Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή του Δήμου Καλυβίων.
Επιχειρείται μία σύντομη παρουσίαση των πρόσφατων αρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή του Δήμου Καλυβίων, κατά τα έτη 2007-2008, από πλευράς Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Πρόκειται για σωστικές ανασκαφές, μικρής συνήθως κλίμακας και αυτοψίες για λόγους προστασίας αρχαίων που διενεργήθηκαν σε μια περιοχή που εκτείνεται από την περιοχή Κοράκου-Καμάριζα, ΒΔ των Καλυβίων, έως τη Λυκούριζα κοντά στην παραλία και από την Κιτέζα και τη Φοινικιά έως την περιοχή της Φέριζας- Ολύμπου. Με αφορμή τις έρευνες αυτές και σε συνδυασμό με τα αναφερόμενα από τη βιβλιογραφία αρχαιολογικά στοιχεία, τα δεδομένα των παλαιότερων ανασκαφών και τις αρχαίες μαρτυρίες, γίνεται μία απόπειρα να συμπληρωθεί ο αρχαιολογικός χάρτης και να ανιχνευτεί η φυσιογνωμία κατά την αρχαιότητα της περιοχής αυτής που συνδέει τα Μεσόγεια με τη Λαυρεωτική.
18.20 Ανδρίκου Ελένη, Αρχαιολόγος
Παράδοση αρχαίων αντικειμένων από την Κερατέα.
18.40 Μιχαηλίδη Παναγιώτα, Σπηλιωτακοπούλου Ιωάννα, Τσώνος Ηρακλής, Αρχαιολόγοι
Παλαιά και νέα ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή της Κερατέας.
Το ψηφιδωτό της αρχαιολογικής εικόνας της περιοχής της Κερατέας συντίθεται από αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, αγγεία, αγάλματα και επιτύμβια γλυπτά (πολλά από αυτά προϊόντα λαθρανασκαφών του προηγούμενου αιώνα που σήμερα βρίσκονται στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα), πληροφορίες περιηγητών και οργανωμένες έρευνες της αρχαιολογικής υπηρεσίας σε ανασκαμμένους και μη χώρους.
Οι πρόσφατες σωστικές ανασκαφές στο ΒΙΟ.ΠΑ. Κερατέας, στη θέση Βένιζα-Ζαπάνι έφεραν στο φως πλήθος ευρημάτων, τα οποία καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο που εκτείνεται από τους Πρωτοελλαδικούς χρόνους έως τη Βυζαντινή εποχή: αρχιτεκτονικά λείψανα και κεραμεική της Π.Ε. και Υ.Ε. εποχής, νεκροταφεία γεωμετρικής και κλασσικής εποχής, τμήματα αρχαίων οδών, αγροικίες και αποσπασματικά σωζόμενα κτήρια. Όλα αυτά παρέχουν στους ερευνητές νέα στοιχεία για το παρελθόν της περιοχής.
Διάλειμμα
3η Συνεδρία
Προεδρείο: Χατζηδημητρίου Αθηνά, Ανδρίκου Ελένη
19.20 Παπαφλωράτου Ελένη, Αρχαιολόγος
Γεωμετρική ταφή στο Κορωπί.
Στην περιοχή της Μεσογαίας η πρωτογεωμετρική και η γεωμετρική εποχή (1100-700 π.Χ.) μας είναι προς το παρόν γνωστές από ταφικά κατάλοιπα. Έχουν εντοπιστεί σε διάσπαρτες θέσεις, είτε μεμονωμένα είτε σε οργανωμένους χώρους – νεκροταφεία. Οι οικισμοί στους οποίους υπάγονται δεν έχουν έρθει ακόμα στο φως. Τα ευρήματα επομένως των νεκροταφείων και τα ταφικά έθιμα που προκύπτουν από τη μελέτη αυτών, αποτελούν βασική πηγή πληροφόρησης για την περίοδο αυτή.
Ο τάφος που αποκαλύφθηκε στο οικόπεδο ιδιοκτησίας Δ. Κοτζιά , αν και μεμονωμένο εύρημα, συμπληρώνει την μέχρι τώρα εικόνα των τάφων στη βόρεια είσοδο του Κορωπίου, στην περιοχή δηλαδή του Κέντρου Υγείας και νότια αυτού. Εδώ ο νεκρός αποτεφρώθηκε και τα κατάλοιπα της καύσεως τοποθετήθηκαν σε τεφροδόχο αγγείο (αμφορέα) στο χείλος του οποίου τοποθετήθηκε ως κάλυμμα μόνωτος κύαθος.
19.40 Κακαβογιάννης Ευάγγελος, Αρχαιολόγος και Alberto Benvenuti, Γεν. Γραμματέας της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών
Ένα μνημείο της Ιταλικής Κατοχής στην Νότια Αττική.
Παρουσιάζεται ένα μεγάλο τμήμα αρχαίου κίονα, πάνω στον οποίο υπάρχουν Ιταλικές επιγραφές και ανάγλυφες παραστάσεις στρατιωτικού και δοξαστικού χαρακτήρα.
Βρέθηκε στην κορυφή του λόφου Φέριζα των Καλυβίων και σχετίζεται με τα εκεί οχυρωματικά έργα των Ιταλών κατά την διάρκεια της Κατοχής, λαξευμένο προφανώς από κάποιον Ιταλό γλύπτη που υπηρετούσε εκεί την στρατιωτική θητεία του.
Σήμερα εκτίθεται στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου Λαυρείου.
20.00 Καπετάνιος Ανδρέας και Παρράς Δημήτρης, Αρχαιολόγοι
Λαυρεωτική : Αρχαία τοπογραφία και νέες αρχαιολογικές έρευνες.
Παρουσιάζονται νέα στοιχεία που έχουν προκύψει από ανασκαφικές και τοπογραφικές έρευνες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του σωστικού έργου της Β΄Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στη Λαυρεωτική, κατά τα δύο τελευταία χρόνια. Έμφαση δίνεται στη θεώρηση των στοιχείων αυτών στη γεωμορφολογική τους συνάφεια και, κυρίως, σε σχέση με διόδους και πύλες επικοινωνίας (περάσματα, δρόμοι και όρμοι/λιμάνια). Ακόμη, περιγράφεται η θέση και η σημασία αυτής της τοπογραφικής οπτικής στην προσπάθεια συγκρότησης βάσης δεδομένων Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων και εξηγείται η συμβολή μιας τέτοιας προσπάθειας στην καλύτερη προστασία, αλλά και κατανόηση, των μνημείων της Λαυρεωτικής.
20.20 Τσάιμου Κωνσταντίνα, Καθηγήτρια Ε.Μ.Π.
Αρχαία μεταλλουργική εγκατάσταση στην περιοχή της Λαυρεωτικής.
Το έτος 2003 στην περιοχή Αρύ εντοπίστηκε συγκρότημα μεταλλουργικών καμίνων. Ορατά ήταν ελάχιστα αρχιτεκτονικά λείψανα, καθ΄όσον το εργαστήριο τήξεως βρισκόταν μέσα σε δασική περιοχή με πυκνή βλάστηση, η οποία δυστυχώς επλήγη από τη μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στην περιοχή το καλοκαίρι 2004.
Η αρχαιολογική έρευνα του εργαστηρίου άρχισε το έτος 2007
Έχουν εντοπιστεί 8 καμίνια. Οι θέσεις των πέντε είναι εμφανείς, ενώ των τριών άλλων μαρτυρείται από τη γεωμετρία της όλης θέσεως του εδάφους.
Στην εργασία αυτή γίνεται μια πρώτη παρουσίαση της αρχαιολογικής έρευνας που έχει αρχίσει το Ε.Μ.Πολυτεχνείο στα εργαστήριο τήξεως στην περιοχή Αρύ και τις παρατηρήσεις μας για την αρχιτεκτονική δομή και τη χρηστικότητα του εργαστηρίου.
20.40 Κακαβογιάννη Όλγα, Αρχαιολόγος
Η περιοχή της Παιανίας κατά τους προϊστορικούς και τους αρχαίους χρόνους.
Η κυρίως περιοχή της Παιανίας , από την κορυφή του Υμηττού μέχρι το ρέμα Λεονταρίου προς Β, τον λόφο Μπούρα και το ρέμα της Χούμεζας προς Α., και τους λόφους Καμάρθι και του Αγίου Δημητρίου προς Ν., κατοικείται από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια.
Τα σημαντικότερα όμως αρχαία ευρήματα προέρχονται από τους ιστορικούς χρόνους, κυρίως τους αρχαϊκούς και τους κλασικούς, και τα περισσότερα είναι επιτύμβια μνημεία από τα νεκροταφεία. Πολλά από αυτά είχαν συγκεντρωθεί στην μεγάλη Αρχαιολογική Συλλογή του Δημοτικού Σχολείου, η οποία είχε δύο φορές γίνει αντικείμενο κλοπής, μία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και άλλη μετά τα μέσα της δεκαετίας του ΄60, γεγονός που προκάλεσε και την μεταφορά της στο Μουσείο της Βραώνας για φύλαξη. Πολλά από τα αρχαία αυτά έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης από γνωστούς επιστήμονες.
Το «διοικητικό» και το θρησκευτικό κέντρο του δήμου δεν έχει ακόμη βρεθεί, θα πρέπει όμως να βρίσκεται στο παλαιό χωριό, στην περιοχή του ναού της Γέννησης του Χριστού και της Αγίας Παρασκευής, ενώ οικιστικά λείψανα έχουν εντοπισθεί ελάχιστα. ΄Ερευνες έχουν γίνει σε αρχαία νεκροταφεία στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου, και στο Πούσι Λέδι με ενδιαφέροντα ευρήματα.
Για τους δίδυμους αρχαίους δήμους, την Παιανία Καθύπερθεν και την Παιανία Υπένερθεν, και το διάσημο τέκνο τους τον Δημοσθένη, γνωρίζουμε πολλά από τις επιγραφές του αθηναϊκού κράτους και τις φιλολογικές πηγές.